Ελληνοlatiniko μακαρόνι στις Μούσες

....the first preserved macaronic poem is by....
Ausonius of Bordeaux
(ca. 310 – ca. 394)
Ausonius Burdigalensis
το πρώτο σωμένο δείγμα μακαρονικής ποίησης ανήκει στον
Αυσόνιο από τα Βουρδίγαλα

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/ausone/table.htm

Ausone à Paulus

Αὐσόνιος Ἀξίῳ Παύλῳ
Ο Αυσόνιος στον Άξιο Παύλο

Ἑλλαδικῆς μέτοχον Μούσης Latiaeque Camenae,
Στον ελλαδικής Μούσας μέτοχο και της λατίνας Καμήνας

Ἄξιον Αὐσόνιος sermone adludo bilingui,
στον Άξιο ο Αυσόνιος με λόγο παίζω δίγλωσσο

Musae, quid facimus? Τὶ κεναῖσιν ἐφ' ἑλπίσιν αὔτως
Μούσες, τί κάνουμε; τί με κενές ελπίδες έτσι

ludimus ἀφραδίησιν ἐν ἤματι γηράσκοντες;
παίζουμε μ' ανεμυαλιές τη μέρα στα γεράματα

Santoniκοῖς campοῖσιν, ὅποι κρύος ἄξενόν ἐστίν,
σε κάμπους της Σαντονίας, όπου κρύο αφιλόξενο υπάρχει

erramus gelidoτρομεροὶ καὶ frigdopoetae,
βωλοδέρνουμε κρυότρομοι παγοποιητές

Πιερίδων teneroπλοκάμων θεράποντες inertes.
 Πιερίδων τρυφεροπλέξουδων υπηρετούντες οι άτεχνοι

Πάντα δ' ἔχει παγετός τε pedum καὶ κρουσμός ὀδόντων,
Όλα τα κατέχει παγετός και ποδιών και τρίξιμο δοντιών

θαλπωρὴ quia nulla focου χιονώδεϊ χώρῃ,
ζεστασιά καμμιά φωτιάς στη χιονώδη χώρα

et duplicant frigus ψυχρὰ carmina μητιόωντες.
και διπλασιάζουν τον χιονιά ψυχρά τραγούδια σχεδιάζοντες

Ἀρχόμενος δ' ἄρα μηνὶ νέῳ Ἰανοῦ τε Καλένδαις
ξεκινώντας τώρα νέο μήνα του Γενάρη

primitias Παύλῳ nostrae πέμψωμεν ἀοιδῆς.
τα πρωτόκαρπα στον Παύλο της ωδή μας να στείλουμε

Μνημοσύνης κρηδεμνοκόμου πολυcantica τέκνα,
Μνημοσύνης πεπλοφόρου πολύμολπα τέκνα

ἐννέα verbosae κρινοστεφάνοι τε puellae,
εννέα πολύλογες κρινοστεμμένες κόρες

Ἔνθ' ἄγε μοι τολυπεύετ' ἔπη, κουρώδεα μολπήν,
εδώ άντε κουβαριάστε μου έπη, νεανικό τραγούδι

frontibus ὑμετέραις πτέρινον praeferte triumphum.
στα μέτωπά σας φτερωτή προβάλετε γιορτή

Ὑμᾶς γὰρ καλέω salsoστιχονυγοποιητής:
εσάς λοιπόν καλώ ο αλατοστίχοτσίμποποιητής

Παύλῳ ἐφαρμόσσαιτε μεμιγμενοβάρβαρον ᾠδήν.
στον Παύλο ταιριάξτε βαρβαρόμιχτη ωδή

Οὐ γὰρ μοι θέμις ἐστὶν in hac regione μένοντι
για' δεν μου επιτρέπεται σε αυτό τον τόπο μένοντας

Ἄξιον ab nostris ἐπιδεύεα esse Καμήναις.
ο Άξιος από τις δικές μας ενδεής να 'ναι Καμήνες

Κεῖνος ἐμοὶ πάντων μέτοχος, qui seria nostra,
Εκείνος μου πάντων μέτοχος, και στα σοβαρά μας

qui ioca παντοδαπῇ novit tractare παλαίστρῃ.
και στα αστεία με κάθε τρόπο γνωρίζει να ασκείται στην παλαίστρα

Καὶ νῦν sepositus μονάχῳ ἐνὶ rure Κρεβέννῳ,
Και τώρα αποκομμένος σε αγρό μοναχικό του Κρεβέννου

ἀσταφύλῳ ἐνὶ χώρῳ, habet θυμάλγεα λέσχην,
σε αστάφυλο τόπο, έχει πικρόψυχη παρέα

οὔτε φίλοις ἑτάροις nec mensae accommodus ulli,
ούτε με φίλους συντρόφους, ούτε σε τραπέζι ταιριασμένος κανένα

ὅττι μεν θελξινόοις aeger συμμέμφετο Μούσαις.
αφού προς τις θελξίνοες ο άρρωστος παραπονιόταν Μούσες

Iam satis, ὦ φίλε Παῦλε, πόνων ἀπεπειρήθημεν
τώρα αρκετά, φίλε Παύλε, πόνους δοκιμάσαμε

ἐν τε forῳ causαις τε καὶ ingratαισι καθέδραις
σε καταστάσεις αγοράς και αχάριστες καθέδρες

ῥητορικοῖς ludοισι, καὶ ἔπλετο οὐδὲν ὄνειαρ
με ρητοροπαίγνια, και ήρθε όφελος ουδέν

Ἄλλ' ἤδη κεῖνος μὲν ἅπας iuvenalος ἱδρώς
μα ήδη εκείνος όλος ο νεανικός ιδρώτας

ἐκκέχυται μελέων τρομερὴ δὲ πάρεστι senectus
χύθηκε από τα μέλη και τρομερά φτάνουν γεράματα

καὶ minus in sumptum δαπάνας levis arca ministrat.
που λιγότερες αναλαμβάνουν δαπάνες, ελαφρύ κιβώτιο διοικούν

Οὺ γὰρ ἔχει ἀπάλαμνος ἀνὴρ quaestώδεα lucrον
γιατί δεν έχει ο ανίσχυρος άνθρωπος αβανταδόρικο κέρδος

κλεινὸς οὔτε γέρων χρυσῆν ἐργάζετ' ἀμοιβήν.
ξακουστός ούτε γέροντας χρυσή εργάζεται αμοιβή

Aequanimus quod si fueris et πάντα ἐπαινεῖν
γαληνόψυχος έτσι θα γίνεις και όλα να τα παινάς

malueris, λήθη πόνου ἔσσεται ἠδὲ πενείης.
θα θέλεις, θα ξεχάσεις και πόνο και φτώχεια

Κεῖνο δὲ παγκάλλιστον, σὺν omnibus undique Musis
και εκείνο το πανέμορφο, με όλες παντού τις Μούσες

σὺν φιάλῃque οἴνῳque, ἐτεῶν συνοπάονι Μουσῶν,
με φιάλες και κρασί, και σύντροφο γνήσιων Μουσών

θυμοῦ ἀκηχεμένου solacia blanda requiras.
καρδιάς μπελαγωμένης παρηγόριες γλυκές να ζητάς

Hic erit et fructus Δήμητρος ἀγλαοκάρπου,
εδώ θα υπάρξει και καρπός της αγλαόκαρπης Δήμητρας

ἔνθα σύες θαλεροὶ πολυχανδέα pocula θέντι
εδώ γουρούνια τροφαντά και χάσκοντα ποτήρια βάζοντας

κιρνᾶν, αἴκε θέλοις, νέκταρ vinοιο bonοιο.
θα ανακατεύεις, αν θέλεις, νέκταρ καλού κρασιού

Ambo igitur nostrae παραθέλξομεν otia vitae,
Κι οι δυο λοιπόν θα γλυκάνουμε τον ελεύθερο της ζωής μας χρόνο

dum res et aetas et Sororum νήματα πορφύρεα πλέκεται.

όσο της ελικιάς τα νήματα από τις τρεις αδελφές πορφυροπλέκονται

dum res et aetas et sororum | fila trium patiuntur atra
όσο το πράγμα, η ηλικία, και των αδελφών
τα νήματα των τριών το επιτρέπουν τα μαύρα
http://la.wikisource.org/wiki/Carmina_(Horatius)/Liber_II/Carmen_III, 15-16

at magnum fecit (Lucillius), quod verbis graeca latinis 
μα μέγιστο έπραξε (ο Λουκίλλιος), που με λόγια λατινικά τα ελληνικά
miscuit.” o seri studiorum, quine putetis 
ανέμιξε. ω οψιμαθείς, μήπως λογαριάζετε
difficile et mirum,  Rhodio quod Pitholeonti 
δύσκολο και θαυμαστό, αυτό που  ο Ρόδιος Πιθολέοντας
contigit? “at sermo lingua concinnus utraque 
κατόρθωσε; μα λόγος γουστόζικος από τα δυο χωριστά
suavior, ut Chio nota si conmixta Falerni est
γλυκύτερος, όπως το Χιώτικο, τήρα, μικτό με κρασί του Φαλέρνου
http://en.wikipedia.org/wiki/Satires_(Horace)  Liber I - Sermo X 20-24

Analysis in

http://aaron-pelttari.com/research/presentations/paper03072009.pdf
Representing the Canon: Ausonius’ Translation of Horace Odes II.3.15-16
by http://aaron-pelttari.com/, Santa Barbara, California